“Een leven lang kunst” is het motto van het Rosa Spier Huis. De woon-, zorg- en werkomgeving voor oudere kunstenaars en wetenschappers heeft onlangs haar nieuwbouwcomplex in Laren betrokken. Interieurarchitect Sheryl Leysner voorzag het centrale cultuurgebouw van een uitgesproken en tegelijkertijd rustige basis voor de kunst die hier zo’n belangrijke rol speelt.
Het Rosa Spier Huis in Laren biedt al bijna 45 jaar oudere kunstenaars en wetenschappers een woon- en werkomgeving om tot op hoge leeftijd te kunnen blijven werken. Echter, de oude huisvesting voldeed niet aan de huidige eisen, wat zeker ook het bieden van de gewenste zorg moeilijk maakte.
Op een steenworp afstand van zijn voormalige locatie heeft het woonzorgcentrum een nieuw onderkomen, ontworpen door EGM Architecten. Het ontwerp is een complex dat bestaat uit vier appartementenblokken en een cultuur- en zorggebouw, opgevat als een ensemble in een groene tuin aan de rand van het bos.
Kunst maken en delen
De vier appartementengebouwen bieden in totaal 92 woningen, waar mensen zelfstandig wonen en naar behoefte extra diensten en zorg aan huis kunnen krijgen. Centraal gesitueerd ligt het cultuur- en zorggebouw. Het zorgdeel bestaat uit twee vleugels met 45 eenheden voor bewoners met behoefte aan intensievere zorg. Daarbij zijn twintig éénkamerstudio’s geschikt voor bewoners met dementie.
Daarnaast biedt het gebouw ruimte voor kunst en cultuur. Hier beschikt het Rosa Spier Huis over bijvoorbeeld een concert- en theaterzaal, een expositiecafé, een groot aantal muziekstudio’s en ateliers en een bibliotheek. Daarmee is het gebouw de ontmoetingsplek en de plek waar de bewoners “een leven lang kunst” kunnen maken en delen.
De Punt
Direct achter de entree ligt Galeriecafé de Punt als een open ontmoetingsruimte. Een verdiepingshoge glazen gevel geeft uitzicht op de binnentuin, waarrond de woongebouwen liggen. In de Punt – een naam die is ‘meegenomen’ van het oude onderkomen – kunnen de bewoners iets drinken en de maaltijd gebruiken; tegelijkertijd vinden hier wisselende exposities plaats.
“Het complex ligt prachtig in de natuur; daarom hebben we gestreefd naar een zachte overgang tussen buiten en binnen”, zegt Sheryl Leysner. “Het terras vormt een verlengde van het interieur in de Punt. Wat betreft sfeer vond ik het belangrijk het interieur niet te dominant te laten zijn, omdat hier de kunst zo belangrijk is.”
Het kleurgebruik is uitgesproken, maar vormt toch een warme, rustige basis. Leysner koos voor ‘Rosa Spier Huis-blauw’, een vergrijsd blauw als één van de accentkleuren dat overal op de oude locatie opdook, en heeft dit aangevuld met kleuren als okergeel en aubergine. Het palet laat zich goed combineren met andere kleuren en vormt een geschikte achtergrond voor de wisselende kunst.
Modern en uitnodigend
Het kleurenschema is enigszins geïnspireerd op de jaren 1930; ook een aantal elementen zoals de toiletgroepen, de toegangsdeuren naar de theaterzaal en de tegels op de barmeubels refereren aan ontwerp uit die periode. Echt oude of ‘vintage’ meubels zijn her en der toegepast, vertelt Leysner, maar het grootste gedeelte van de inrichting is nieuw aangeschaft. “Wij, maar ook de bewoners, wilden de algehele sfeer vrij modern houden.”
In de concert- en theaterzaal heeft Leysner een combinatie gemaakt van een eigentijdse vormgeving met klassieke ‘theaterkleuren’, aubergine en bordeauxrood. De zaal, vernoemd naar de pianiste en componiste Anna Stibbe, is bereikbaar vanuit De Punt en biedt plaats aan 155 bezoekers, waarvan 10 rolstoelplaatsen.
Het bureau van Leysner heeft op meerdere plekken in het gebouw gekozen voor akoestisch spuitwerk met een warme camel-kleur in plaats van een standaard wit systeemplafond. Hiermee is plafondhoogte gewonnen en hebben ruimten meer een hospitality-uitstraling gekregen. De toepassing van hout geeft warmte en de gevlinderde betonvloer een robuuste uitstraling, vertelt ze verder.
Lampen
Onmiskenbaar zijn de lampen van Leysners eigen verlichting- en meubelmerk Ruwe Bolster. In het Rosa Spier Huis heeft het merendeel van de lampen uiteraard kunst als thema.
Er zijn armaturen uit schilderijlijsten, schilderpaletten en muziekinstrumenten, in de bibliotheek zijn er lampen met boeken en in de muziekkamer bestaat een lamp uit akoestische gitaren – waarvan één door de directeur van het Rosa Spier Huis is aangedragen. Verder zijn er lampen met keramiek, dat door de bewoners zelf is gemaakt.
Inspraakproces
Het bureau van Leysner is voor de opdracht door het Rosa Spier Huis en Melior Real Estate BV geselecteerd uit een shortlist van vier bureaus. Een van de criteria was de wijze waarop de bewoners inspraak zou worden gegeven. “We hebben veel beeldmateriaal verzameld, uitgeprint en dat op lange tafels uitgespreid”, vertelt Leysner over de aanpak van haar bureau. “De bewoners konden dat op hun gemak bekijken en uitkiezen wat hun wel en – heel belangrijk – wat beslist niet aansprak.”
In groepjes hebben de mensen collages gemaakt per zone in het interieur. Vervolgens heeft per groepje een woordvoerder de collages gepresenteerd: waarom deze materiaalkeuze voor de muziekkamer, wat is de sfeer voor de Punt, wat is wel of niet prettig als je door de gangen wandelt.
“Dat was heel mooi. Het zijn allemaal kunstenaars en wetenschappers. Al lopen ze met een rollator, geestelijk zijn ze heel vief en ze kunnen de ideeën heel goed verwoorden”, vertelt Leysner. “Daarmee hebben we een concept vormgeving gemaakt, waarop de mensen konden reageren. Met die input hebben we het VO en DO gemaakt.”
Basis
Leysners bureau was verantwoordelijk voor het ontwerp van alle collectieve ruimten in het zorg- en cultuurgebouw. Dat betekent naast het cultuurdeel van het gebouw ook de verkeerszones in het zorgdeel. Voor de kamers heeft het bureau de basis gelegd met bijvoorbeeld de keuze van de vloerafwerking en een kleurschakering voor de gordijnen waar de bewoners uit konden kiezen. De overige inrichting van de kamers wordt door de bewoners zelf gekozen onder begeleiding van Pac ’90.